Co to jest budynek a co to jest budowla – czym się różnią?

Określenia budynek, budowla bardzo często używane są zamiennie, tymczasem zgodnie z obowiązującymi przepisami są to dwa różne obiekty budowlane. Ich rozróżnianie jest bardzo ważne z punktu widzenia przebiegu procesu budowlanego oraz prawa podatkowego.

Budynek a budowla

Czym się różnią? Różnice dokładnie określa ustawa Prawo budowlane z 1994 r. z późniejszymi zmianami. Część ogólna wprowadza takie pojęcia, jak obiekt budowlany, budynek, budowla. W dalszej części artykułu szczegółowo opisujemy różnice oraz warunki jakie muszą spełniać, jak przebiega proces inwestycyjny, jakie formalności musi spełnić inwestor.

Obiekty budowlane

W świetle ustawy Prawo budowlane to pojęcie najszersze. Obejmuje ono wszystkie obiekty, które zostały wykonane z materiałów budowlanych, czyli np. cegły, pustaków, drewna. Materiały budowlane muszą być produkowane zgodnie z obowiązującymi normami polskimi i europejskimi.
Obiekt budowlany musi być wyposażony w infrastrukturę, która umożliwia jego wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem.

Wszystkie obiekty budowlane muszą być zaprojektowane zgodnie ze sztuką budowlaną, ze szczególnym uwzględnieniem:

• nośności i stateczności obiektu,
• bezpieczeństwa użytkowania obiektu,
• bezpieczeństwa pożarowego,
• oszczędności energii,
• izolacyjności cieplnej,
• ochrony przed hałasem,
• zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych.

Do obiektów budowlanych zalicza się:

• budynek,
• budowlę,
• małą architekturę.

To trzy różne kategorie, które muszą spełnić odrębne warunki Prawa budowlanego dotyczące wielkości, zezwoleń, projektów architektonicznych, warunków zabudowy i jeszcze wiele innych.

Budynek

W tej kategorii mieszczą się wszystkie obiekty budowlane, które są na trwałe związane z gruntem, muszą być wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadać fundamenty i dach. Do budynków możemy zaliczyć domy mieszkalne, ale także zabudowania o charakterze gospodarczym.

Nowelizacja ustawy z 2003 r. wprowadziła dodatkowo i doprecyzowała pojęcie budynku jednorodzinnego. Zgodnie z nią musi on zaspokajać potrzeby mieszkaniowe i pozwalać na wydzielenie 1 lub 2 (maksymalnie) lokali mieszkalnych. Część użytkowa nie może w tym przypadku przekraczać 30% powierzchni całej powierzchni budynku.

Dom jednorodzinny może być wybudowany jako obiekt wolno stojący, w zabudowie szeregowej, bliźniaczej lub grupowej.

Co to jest budowla?

Prawo budowlane nie definiuje precyzyjnie czym jest budowla. Określa jedynie, że budowlą jest każdy obiekt budowlany, który nie jest budynkiem lub obiektem małej architektury. Tak więc budowlą są:

• lotniska,
• drogi,
• mosty i wiadukty,
• estakady,
• tunele,
• linie kolejowe,
• sieci techniczne (wodociągi, kanalizacja, gazociągi),
• zbiorniki,
• obiekty hydrotechniczne,
• oczyszczalnie ścieków oraz stacje uzdatniania wody,
• składowiska odpadów,
• budowle ziemne,
• budowle obronne (fortyfikacje),
• mury oporowe,
• wolno stojące urządzenia techniczne oraz instalacje przemysłowe,
• budowle sportowe,
• cmentarze,
• pomniki,
• fundamenty pod urządzenia i maszyny.

Nie jest to lista zamknięta, czasami dla określenia charakteru obiektu budowlanego konieczne jest wykonanie ekspertyzy biegłego w oparciu o szczegółowe analizy.

Obiekty małej architektury

W tej kategorii obiektów budowlanych mieszczą się niewielkie obiekty służące do zagospodarowania przestrzeni publicznej lub prywatnej, takiej jak parki, place zabaw, osiedla, ogrody, zakłady pracy.

Wśród obiektów małej architektury ustawa Prawo budowlane wymienia:
obiekty kultu religijnego (kapliczki, figurki, krzyże przydrożne),
– elementy architektury ogrodowej (altanki, wodospady, mostki, ogrodzenia, fontanny),
– elementy o charakterze użytkowym (huśtawki, piaskownice, małe ścianki wspinaczkowe, ławki, kosze na śmieci).

Tymczasowy obiekt budowlany

Prawo budowlane uwzględnia jeszcze jedno określenie, a mianowicie: tymczasowy obiekt budowlany. Tego typu obiekt nie może być na trwałe powiązany z gruntem, jego użytkowanie nie może być dłuższe od jego trwałości technicznej.

Do tej kategorii zalicza się strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedażowe i wystawowe, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, kontenery.

Podsumowanie

Określenie kategorii obiektu budowlanego ważne jest przede wszystkim ze względu na procedury postępowania administracyjnego. Niektóre obiekty, zwłaszcza małej architektury nie wymagają żadnych dokumentów.
W przypadku budynków lub budowli potrzebne będzie zgłoszenie lub uzyskanie zgody na budowę od terenowego wydziału nadzoru budowlanego.

Określenie rodzaju obiektu budowlanego ma także bardzo duże znaczenie dla wyliczenia wielkości należnego podatku. Składa się on generalnie z dwóch części, podatku od gruntu oraz podatku od budynku (ewentualnie jego części) oraz budowli. Nie bez znaczenia dla wysokości podatku jest także sposób wykorzystywania obiektu budowlanego.
Wybudowanie obiektu budowlanego niezgodnie z obowiązującymi przepisami określane jest samowolą budowlaną, Może oznaczać to nie tylko wysoką grzywnę, ale także konieczność rozbiórki obiektu.