Co oznacza służebność w akcie notarialnym

Służebność to prawo ograniczone, wpisywane w księgach wieczystych i regulowane w polskim prawie cywilnym. Służebność jest ustanawiana na rzecz jednej nieruchomości (zwanej nieruchomością władnącą) kosztem drugiej nieruchomości (nieruchomości obciążonej) lub na rzecz osoby fizycznej czy prawnej. Akt notarialny jest dokumentem, w którym ustanawia się służebność, precyzując zakres praw i obowiązków stron.

Rodzaje służebności

W polskim prawie wyróżnia się trzy główne rodzaje służebności:

1. Służebność gruntowa

Jest związana z dwoma nieruchomościami i ma na celu ułatwienie korzystania z jednej kosztem drugiej. Przykładem może być prawo przejazdu lub przechodu przez nieruchomość sąsiada.

2. Służebność osobista

Przyznawana jest na rzecz osoby fizycznej i wygasa wraz z jej śmiercią. Przykładem jest prawo do zamieszkiwania w danym budynku przez określoną osobę.

3. Służebność przesyłu

Ustanawiana na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego (np. dostawcy energii, gazu czy wody) w celu umożliwienia zainstalowania i eksploatacji infrastruktury przesyłowej na nieruchomości.

Jak ustanawia się służebność?

1. Zgoda stron: Służebność jest najczęściej ustanawiana na podstawie umowy między właścicielami nieruchomości. Wymaga to aktu notarialnego.
2. Orzeczenie sądu: W przypadku sporu lub braku zgody stron, sąd może ustanowić służebność na wniosek jednej ze stron, jeśli jest to uzasadnione potrzebami.
3. Zasiedzenie: Jeśli dana osoba korzysta z cudzego gruntu przez określony czas (20 lub 30 lat, w zależności od dobrej lub złej wiary), może nabyć służebność przez zasiedzenie.

Wpis do księgi wieczystej

Każda służebność powinna być wpisana do księgi wieczystej nieruchomości, co zapewnia jej skuteczność wobec osób trzecich. Wpis dokonywany jest na wniosek stron na podstawie aktu notarialnego lub orzeczenia sądu.

Znaczenie służebności dla właściciela

Dla właściciela nieruchomości obciążonej oznacza to ograniczenie w korzystaniu z jej całości lub części, np. konieczność tolerowania przejazdu przez grunt czy obecności infrastruktury technicznej. Właściciel może jednak żądać wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

Wygasanie służebności

Służebność może wygasnąć w kilku sytuacjach:

• Z chwilą śmierci osoby uprawnionej (w przypadku służebności osobistej).
• W wyniku zrzeczenia się prawa przez uprawnionego.
• Wskutek likwidacji nieruchomości obciążonej lub władnącej.
• Poprzez zasiedzenie prawa przez właściciela nieruchomości obciążonej.

Podsumowanie

Służebność w akcie notarialnym jest ważnym narzędziem regulacji stosunków między właścicielami nieruchomości. Ustanowienie tego prawa wymaga precyzyjnego określenia jego zakresu i formy w akcie notarialnym lub orzeczeniu sądowym. Zrozumienie zasad funkcjonowania służebności pomaga unikać konfliktów i zapewnia jasność w relacjach między stronami.